On Gambia

Morgen is de laatste dag van een veelbewogen drie weken. Met respectvolle verwijzing naar Susan Sontag een paar 'On Topic" stukjes.

On Drinking

Het is door de hitte hier moeilijk wat eten naar binnen te krijgen. Ik moet mezelf er echt toe zetten iets weg te kauwen en dat Gambia een land is waar haute cuisine nog niet echt is doorgedrongen helpt ook niet. Door mijn drinkgewoonten leidde dat er toe dat mijn energieniveau, welke in de eerste week hypomaan te noemen was, snel afnam. Een paar dagen geleden heb ik dus besloten het allen nog op bier te houden. Voor die tijd was mijn drank van keus overigens een plaatselijk brouwsel dat voor cognac moet doorgaan, in plastic flessen van een halve liter wordt verkocht, goedkoper is dan een pak melk en hier gewaardeerd wordt met maar liefst zes sterren. Dat laatste kan onmogelijk een relatie met de kwaliteit onderhouden maar wellicht is het een schaal waarmee men wil aangeven hoe starnakel lam je ervan wordt. Dat zou dan weer wel realistisch zijn.

On stealing

Hier wordt niet gestolen. Althans; dat is echt een zeldzaamheid. Dat verbaasde me nogal want het leven is hier zwaar en de toeristen zijn rijk en aan een strenge wetgeving heb je in zo'n geval niet veel leert de ervaring. Maar het is juist het gebrek aan wetgeving dat leidt tot deze situatie. Als je als dief betrapt wordt mag je hopen dat de politie snel ter plaatse is om je te redden want als je niet binnen tien minuten door een man of twintig het ziekenhuis wordt ingeslagen of erger mag je van geluk spreken. De sociale controle is fenomenaal. Toen ik in de local taxi zat en eruit wilde, beweerde de chaufeur dat ik nog niet betaald had en ik zei dat hij zich vergiste. Ik zag de vertwijfeling op zijn gezicht. Een medepasagier maakte hem erop attent dat ze me had zien betalen en opgelucht klaarde zijn gezicht op. Alles was eerlijk verlopen.

On Friendship

Iedereen is diep van binnen een racist. Dat is mijn overtuiging en menig antropoloog is dat met mij eens. Maar niettemin denk ik dat als er iemand verregaand kleurenblind is ik dat wel ben. Mijn Antiliaanse oom wie een van de liefste en zachtaardigste mensen is die ik ken, zijn twee zoons, ook prima, vriendelijke, geestige en goed opgeleidde gasten,.. Mijn toenmalige Surinaamse vriendin die me in haar fantastische, warme familie opnam, De Egyptische ex-echtgenoot van mijn zus die ik erg graag mocht en natuurlijk de half-Algerijnse zoon van mijn langste relatie, momenteel politieman. Dan nog wat losse, veelkleurige contacten in de stad en mijn geweldige Marokaanse buren boven, links en rechts van mij. Maar toch...

Hoewel deze wat ik graag 'open heart houding' noem mij goed geholpen heeft in het leggen van sociale contacten in de wijk blijf ik toch een blanke. Mijn vriendin had me al gewaarschuwd dat de verschillen te groot zijn om echte vriendschappen aan te gaan en ik ben bang dat ze daar, een eventuele uitzondering daargelaten, helaas gelijk in heeft.

Allereerst zijn er de culturele verschillen. Ik ben in Nederland al geen sociaal wonder en als je iets eenvoudigs als de groetregels niet snapt wordt het heel lastig. De welwillendheid die ik ontmoet ten spijt zie ik zoms toch echt een meewarige glimlach of een verbaast hoofdschudden. Daarnaast zijn er ook weer culturele verschijnselen waar ik wel in mee kan en dat wordt gewaardeerd. Toen de security op Afrimed me uitnodigde om met hen mee te lunchen, een pan rijst met vis waar ze met z'n drieen uit zaten te lepelen, begreep ik niet waar ik dit voorrecht aan te danken had maar het is gebruikelijk dat je je eten met zoveel mogelijk mensen deelt. Alleen eten is echt toubab. Dus zo goed en kwaad als ik dat snap, doe ik dat nu ook en dat wordt gewaardeerd.

Wat lastiger is, zijn de economische verschillen en het daarmee samenhangende consumptiegedrag. Als ik gedronken heb, klok ik zo even gedachteloos een liter melk naar binnen. Dat snappen ze hier niet. Hoewel hier sprake is van armoede is er geen sprake van ernstige ondervoeding of uitdroging maar dat is alleen te danken aan de gewoonte dat men voorzichtig en prudent met waardevolle goederen omgaat. Melk is hier een waanzinnige luxe en een liter kost even veel als een hele kip. Het wordt bij wijze van spreken in borrelglaasjes gedronken. Als ze mij dus zo'n liter naar binnen zien gieten vinden ze dat op z'n minst decadent zo niet obceen. Ze hebben natuurlijk gelijk.

On Breaking down

Alles gaat hier snel kapot. Om een indruk te geven van de staat waarin het Gambiaanse wagenpark verkeert; als je het portier van een Mercedes dichtslaat, klinkt dat als ware het het portier van een 2CV. De hitte, het stof en wellicht wat metafysische aspecten zorgen ervoor dat alles hier van ellende aan elkaar hangt. Het lijkt af en toe wel alsof ze er een beetje trots op zijn dat het allemaal nog een beetje functioneert. Om er moedwillig een barst in te slaan zou ik niet over mijn hart kunnen verkrijgen maar ik ben bijna blij met die die al in mijn telefoon zat. Imperfectie is hier toch wel de maat der dingen.

On People

Hier zijn drie soorten mensen. Of eigenlijk vier. Of nee, eigenlijk vijf als ik mezelf als soort meereken. Allereerst zijn er de toeristen. Die zie je zelden in de wijk. Dan zijn er de residents. Blanken die om uiteenlopende redenen in Gambia zijn neergestreken. En ten slotte natuurlijk de locals. Deze laatsten kan men weer verdelen in de locals die in de 'industrie' werken, dat wil zeggen in de toeristenbusiness, en diegene die dat niet doen. En dan heb je Lamin die krampachtig probeert geen toerist te zijn maar ook geen resident is. Het heeft er wel toe geleid dat ik in drie weken meer over het land geleerd heb dan menig resident. Deze residents maken er een wedstrijdje van over wie er al het langst is en hoe goed ze met de locals zijn maar niettemin druipt het dedain er vanaf. Ik moest wel een beetje grinnikken toen een van dezen mij wel even zou laten zien hoe je een taxi nam en onderhandelde over de prijs en uiteindelijk twee keer zoveel betaalde als ik op dezelfde rit twee dagen eerder.

Wat ik daarbij niet moet vergeten, is dat ik hier een ideaal uitgangspunt had. Een vertrouwd blank gezicht in een net en schoon huis midden in de wijk. Dat voorrecht hebben veel residents natuurlijk niet.

Morgen meer On Gambia